نرخ بازگشت سرمایه (ROI) عبارت از اندازه‌گیری عملکرد به‌منظور ارزیابی کارایی سرمایه‌گذاری یا مقایسه بازده چند سرمایه‌گذاری مختلف می‌باشد. ROI تلاش دارد تا به شکلی مستقیم میزان برگشت یک سرمایه‌گذاری خاص را، متناسب با هزینه سرمایه‌گذاری اندازه‌گیری کند. برای محاسبه ROI سود (یا برگشت) (Return) سرمایه‌بر هزینه سرمایه‌گذاری تقسیم می‌شود. نتیجه به شکل نسبت یا درصد نمایش داده می‌شود.

چگونگی محاسبه نرخ بازگشت سرمایه

فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI) (Rate of Investment)به‌صورت زیر است:

فرمول محاسبه برگشت سود

«ارزش کنونی سرمایه‌گذاری» به درآمدهای حاصله از فروش سرمایه موردنظر اشاره دارد. اندازه‌گیری نرخ بازگشت سرمایه‌برم بنای درصد، امکان مقایسه آن را با برگشت‌های حاصل از سایر سرمایه‌گذاری‌ها را فراهم کرده و امکان اندازه‌گیری انواع مختلف سرمایه‌گذاری و مقایسه آن‌ها با یکدیگر را می‌دهد.

چطور نرخ بازگشت سرمایه را محاسبه کنیم؟

محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI)

درک مفهوم نرخ بازگشت سرمایه

نرخ بازگشت سرمایه ، به دلیل سادگی و تنوع مقیاس محبوبی محسوب می‌شود‌‌. در اصل ROI (نرخ بازگشت سرمایه) را می‌توان به‌عنوان مقیاس ابتدایی سوددهی سرمایه‌گذاری به کاربرد. نرخ بازگشت سرمایه‌بر مبنای سرمایه‌گذاری سهام، نرخ بازگشت سرمایه مورد انتظار شرکت درزمینهٔ توسعه کارخانه، یا نرخ بازگشت سرمایه حاصله از معاملات املاک.  محاسبه (Return on Investment) خیلی پیچیده نیست، و تفسیر آن در بسیاری از موارد آسان است. اگر ROI سرمایه‌گذاری کاملاً مثبت است، می‌توان گفت که این سرمایه‌گذاری احتمالاً ارزشمند است. اما اگر فرصت‌های دیگری با ROI های بالاتر نیز وجود داشته باشند، این سیگنال‌ها در جهت حذف یا انتخاب بهترین گزینه‌ها می‌تواند مفید باشد. به همین ترتیب سرمایه‌گذاران باید از ROIهای منفی، که نشان‌دهنده ضرر خالص است، اجتناب کنند.

برای مثال فرض کنید  که جو (Joe) در سال 2017، 1000 دلار روی پخت پیتزاهای برشی سرمایه‌گذاری کرده است و یک سال بعد سهامش را به ارزش مجموع 1200 دلار فروخته است. برای محاسبه این نرخ بازگشت سرمایه، این جو سودش را (1200 دلار – 1000 دلار = 200 دلار) به هزینه سرمایه‌گذاری (1000 دلار) تقسیم می‌کند تا ROI 200 دلار/ 1000 دلار یا 20 درصدی به دست آید.

با این اطلاعات، جو سرمایه‎‌گذاری خود درزمینهٔ پیتزای برشی را با سایر پروژه‌هایش مقایسه می‌کند. فرض کنید که در سال 2014 جو (Joe)  2000 دلار روی فروشگاه‌های حراجی نیز سرمایه‌گذاری کرده و سهامش را به ارزش 2800 دلار در سال 2017 فروخت. ROI فروشگاه‌های حراجی جو 800 دلار/ 2000 دلار یا 40 درصد است.

محدودیت‌های ROI

مثال‌هایی نظیر مثال بالا در مورد جو برخی از محدودیت‌های استفاده از نرخ بازگشت سرمایه (Return on Investment) ، خصوصاً در حین مقایسه سرمایه‌گذاری‌ها را نشان می‌دهد. درحالی‌که سرمایه‌گذاری دوم جو دو برابر سرمایه‌گذاری اولیه او بوده، زمان بین خریدوفروش جو در سرمایه‌گذاری اول یک سال و در سرمایه‌گذاری دوم سه سال بوده است.

جو می‌تواند نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری چندساله خود را نیز تنظیم کند. ازآنجاکه مجموع نرخ بازگشت سرمایه او 40 درصد است، برای به دست آوردن میانگین نرخ بازگشت سرمایه سالیانه، می‌تواند 40 را بر 3 تقسیم کند تا عدد 13.33 درصد به دست بیاید. با اِعمال این تنظیمات، به نظر می‌رسد که اگرچه ظاهراً سرمایه‌گذاری دوم جو سوددهی بیشتری داشته است، اما در حقیقت سرمایه‌گذاری اول او گزینه کارآمدتری خواهد بود.

ROI را می‌توان همراه با نرخ عایدی (Rate of Return) استفاده کرد، که چارچوب زمانی پروژه را در نظر می‌گیرد. ممکن است شرکت از ارزش خالص کنونی (NPV) نیز استفاده کند، که تفاوت‌های ارزش پول در طول زمان ، به دلیل تورم، را در نظر می‌گیرد. استفاده از NPV در زمان محاسبه نرخ عایدی غالبا تحت عنوان نرخ
حقیقی برگشت (Real Rate of Return) نامیده می‌شود.

توسعه ROI

نرخ بازگشت سرمایه (ROI)

اخیراً، سرمایه‌گذاران و تجارت‌های خاص، به توسعه شکل جدیدی از مقیاس ROI ، بانام «برگشت اجتماعی سرمایه» یا SROI علاقه‌مند شده‌اند. SROI در اوایل دهه 2000 توسعه یافت و تأثیرات بیشتر پروژه‌ها را با استفاده از ارزش مازاد مالی (مقیاس‌های اجتماعی و محیطی که در حال حاضر در محاسبات متعارف مالی منظور نمی‌گردند) در نظر می‌گیرد. SROI به درک ارزش طرح قوانین (محیط اجتماعی و دولت) (ESG) کمک می‌کند که در اقدامات اجتماعی مرتبط با سرمایه‌گذاری SROI به کار گرفته می‌شود. برای مثال، یک شرکت می‌تواند بازیافت آب را در کارخانه‌ها و جایگزینی سیستم روشنایی خود را لامپی‌های LED عهده‌دار شود. چنین تصمیمی هزینه‌های آنی را اعمال می‌کنند که می‌توانند روی ROI سنتی تأثیرات منفی داشته باشند – اما، سود خالص برای جامعه و محیط می‌تواند منجر به یک SROI مثبت شود.

اشکال دیگری از ROI نیز وجود دارند که با توجه به اهدافی خاص توسعه‌یافته‌اند. آمارهای رسانه‌های اجتماعی بازده کمپین‌های رسانه‌های اجتماعی را با جزئیات نشان می‌دهند – برای مثال چند کلیک یا طرفداری برای یک اقدام خاص صورت گرفته است. به همین شکل، آمارهای بازاریابی نرخ بازگشت سرمایه در تلاش برای شناسایی عایدی منتسب به تبلیغات یا کمپین‌های بازاریابی می‌باشند. نرخ بازگشت سرمایه یادگیری به میزان اطلاعات آموخته‌شده و احرازشده به‌صورت عایدی مهارت‌های پرورشی یا آموزشی اشاره دارند.  همگام با پیشرفت جهان و تغییرات اقتصادی، اشکال متفاوت دیگری از نرخ بازگشت سرمایه قطعاً در آینده توسعه خواهند یافت.