ارز دیجیتال چیست؟

ارزی که به صورت فیزیکی در دسترس نیست و تنها به شکل دیجیتال و الکترونیکی قابل استفاده است. ارز دیجیتال به نام های مختلفی شناخته می‌شود: پول دیجیتال، پول الکترونیک، ارز الکترونیک و پول سایبری.

نگهداری یا معامله ارزهای دیجیتال تنها با استفاده از کامپیوتر و یا کیف پول‌های الکترونیکی متصل به اینترنت (یا دیگر شبکه‌های از پیش تعیین شده) امکان پذیر است. در مقابل، صاحبان ارزهای فیزیکی مثل اسکناس و سکه تنها با همراه داشتن آن‌ها قادر به انجام تراکنش هستند.

همانند سایر ارزهای بی‌پشتوانه (پولی که ارزشش ناشی از دستور دولت یا قانون باشد؛ دلار آمریکا، پوند انگلستان، یورو و ریال ایران همگی پول بی‌پشتوانه‌اند-Fiat Currency)، می‌توان از ارزهای دیجیتال برای خرید اقلام یا پرداخت هزینه سرویس‌های مختلف استفاده کرد. استفاده از این ارزها در  شبکه‌های مجازی نیز امکان پذیر است.

ارزهای دیجیتال از ویژگی‌های ذاتی ارزهای فیزیکی برخوردار هستند و زمانی که به دستگاه و شبکه‌های پشتیبانی شده‌ متصل باشند امکان انجام تراکنش‌های آنی و بدون محدودیت را به ارمغان می‌آورند. برای مثال یک شهروند آمریکایی می‌تواند مقداری از یک ارز دیجیتال را به صورت آنی برای طرف مقابلش که ساکن سنگاپور است بفرستد؛ البته هر دو باید به شبکه‌ای که برای تبادل آن ارز نیاز است متصل باشند.

ارزهای دیجیتال مزیت‌های بسیاری دارند. به هنگام انتقال این ارزها، ارتباط فرستنده و گیرنده همیشه بدون واسطه بوده و شخص سومی (مثل بانک) در کار نیست. تراکنش‌ها نیز به صورت آنی و کم هزینه انجام خواهد شد. سیستم ارزهای دیجیتال امکانات لازم برای ثبت تراکنش‌ها و ایجاد شفافیت را هم فراهم ساخته است.

تفاوت ارز دیجیتال با ارزهای مجازی و رمزنگاری شده (کریپتو)

ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد و به همین دلیل می‌توان «ارزهای مجازی»  (Virtual Currency) و «ارزهای رمزنگاری شده» (کریپتوکارنسی-Cryptocurrency) را به عنوان زیرمجموعه‌های آن در نظر گرفت. اگر بانک مرکزی یک کشور به صورت قانونمند یک ارز دیجیتال را صادر کند به آن «ارز دیجیتالی بانک مرکزی» یا به اختصار CBDC می‌گویند. با این که CBDC فعلا در حد یک تئوری باقی مانده است، انگلیس، سوئد، اروگوئه و چند کشور دیگر در نظر دارند تا نسخه دیجیتالی ارز ملی خود را عرضه کنند.

علاوه بر CBDC که از قوانین تعیین شده پیروی خواهد کرد، نوعی ارز دیجیتال که قوانینی برایش تعیین نشده هم می‌تواند وجود داشته باشد: ارز مجازی.

ارز مجازی ممکن است توسط توسعه دهنگان، شرکت سازنده یا پروتکل‌های از پیش تعیین شده‌ی شبکه‌اش کنترل شود؛ اما مانند CBDC یک قانون‌گذار مرکزی (بانک) ندارد. ارزهای رمزنگاری شده و سیستم‌های مالی که از کوپن و جایزه‌های مختلف استفاده می‌کنند از جمله ارزهای مجازی هستند. فراموش نکنید که ارز رمزنگاری شده یا کریپتوکارنسی از قوانین خاصی پیروی نمی‌کند برای همین در میان ارزهای مجازی دسته بندی شده است.

کریپتوکارنسی یک نوع ارز دیجیتالی است که از تکنولوژی کریپتوگرافی (رمزنگاری-Cryptography) برای امن نگه داشتن و تایید تراکنش‌هایش استفاده می‌کند. از کریپتوگرافی برای کنترل میزان تولید واحدهای جدید هر ارز نیز استفاده می‌شود. بیت کوین و اتریوم جزو پرطرفدارترین کریپتوکارنسی‌ها محسوب می‌شوند.

پس در نهایت، رمزارز و ارز مجازی هر کدام یک نوع ارز دیجیتال هستند.

نکات کلیدی در مورد ارز دیجیتال

• ارزهای دیجیتال ارزهایی هستند که تنها به صورت الکترونیکی وجود دارند و در نتیجه دسترسی به آن‌ها تنها از طریق کامپیوتر یا موبایل امکان پذیر است.
• ارزهای دیجیتال به واسطه نیاز ندارند و در نتیجه ارزان‌ترین راه برای مبادله ارز هستند.
• همه‌ی کریپتوکارنسی‌ها ارز دیجیتال محسوب می‌شوند ولی هر ارز دیجیتالی لزوما کریپتوکارنسی نیست.
• ارزهای دیجیتال ثبات دارند و در بازارهای مختلف معامله می‌شوند؛ در معامله کریپتوکارنسی‌ها قیمت با توجه احساسات مصرف کننده و عوامل روانشناسی تغییر می‌کند.